Arch. Zbigniew Krygowski (1929 - 2003)

Zmarł w Rocklege na Florydzie dnia 23 stycznia 2003 roku.

Urodzony 19.06.1929 roku w Krakowie dzieciństwo spędził w Katowicach, gdzie Jego ojciec posiadał i prowadził przedsiębiorstwo budowlane. Wojna 1939 roku zapoczštkowała pasmo wędrówek życiowych Zbyszka. Pierwszy etap to ucieczka z Katowic do Rumunii, potem w dalszych etapach ucieczka przez południowš Europę do Algerii, gdzie w latach 1940-1942 pozostaje samotnie, bez kontaktu z rodzinš, we francuskim obozie internowania, a potem w szkole we francuskim internacie. Z okresu tego wynosi dobrą znajomość języka francuskiego i pierwsze doświadczenie kontaktu ze światem islamu i kultury arabskiej. Po poddaniu Algerii aliantom Zbyszek zostaje przeniesiony przez ojca służącego w Armii Polskiej na Zachodzie, do Anglii do tradycyjnej szkoły angielskiej - Clittonville School w Morgate, którą kończy ze znakomitymi wynikami w 1946 roku. Nie bez dumy podkreślał, że był tam kapitanem drużyny RUGBY.

W latach 1946-1947 studiuje w Camberwell School of Arts and Crafts w Londynie. Studia te przerywa następny etap wędrówek Zbyszka - powrót w ślad za ojcem do Polski do Krakowa, gdzie podejmuje studia na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. Zawiązane przyjaśnie z okresu studiów i z okresu pracy po studiach przetrwały próbę czasu aż do obecnej chwili.

Po ukończeniu studiów w 1952 roku podejmuje pracę najpierw z przydziału, represyjnie i złośliwie skierowany na budowę w Nowej Hucie, a następnie w Miastoprojekcie i dalej w Pracowni Urbanistycznej Urzędu Miasta w Krakowie. Główne prace Zbyszka z tego okresu to Plan Koordynacyjny Dzielnicy Dębniki w Krakowie, i projekt koncepcyjny osiedla Akacjowa również w Krakowie. Ten ostatni projekt dla wielu z nas był wzorcowym awangardowym rozwiązaniem i wizją osiedla przeciwstawną do "blokowego" charakteru osiedli okresu socreaalizmu. Uderzał lapidarną świeżością prezentacji i formy.

Jeszcze w czasie studiów uczestniczył Zbyszek w zespołowej pracy nad projektem terenów wypoczynkowych na obszarze Jury Krakowsko-Wieluńskiej. Jego wkład w opracowanie oceniany był bardzo wysoko. W tym czasie uzyskuje też nagrody w konkursach jak schronisko w Zakopanem, schronisko w Morskim Oku.

W roku 1957 następuje pierwszy wyjazd studialny Zbyszka do Anglii - Summer School of Architecture and Urban Design w Oxfordzie.

Kolejny wyjazd ma miejsce w 1960 roku, kiedy to Zbyszek zostaje zaproszony do prowadzenia działalności dydaktycznej jako visiting tutor w School of Architecture and Town Planing w Leeds w Anglii.
Następny ważny etap podróży zawodowej Zbyszka to wyjazd w 1962 roku na kontrakt do Syrii. W ramach obowiązku kontraktowego pracuje jako ekspert planowania przestrzennego w Wydziale Planowania Urbanistycznego Ministerstwa Miast i Terenów Wiejskich. Zbyszek wykonał tam i nadzorował realizację planów dla sześciu miast i regionów jak: Salamieh - 45 000 M, Abu Kamal - 13 100 M, Mayedin - 25 000 M, Maarat Au-Norman - 35 000 M, Onyoun al-Wadi oraz Katroun - 7 000 M, region Hamah - 30 000 M, uzyskując ze strony Ministerstwa bardzo wysokie oceny swojej działalności. Oprócz działalności w Ministerstwie Zbyszek zaproszony został przez MIB Consulting Engineers w Damaszku jako główny konsultant architektury projektując obiekty mieszkalne, komercyjne i użyteczności publicznej, między innymi zwyciężając w konkursie na budynek Wydziału Prawa Uniwersytetu w Alappo. Zrealizowany i publikowany w prasie fachowej obiekt uderza czystością i atrakcyjnością formy i funkcji. Niezależnie od działalności projektowej na polu architektury i urbanistyki Zbyszek znajduje czas i siły do działalności dydaktycznej na Wydziale Architektury Uniwersytetu w Damaszku.

Dalszy etap wedrówek Zbyszka to Stany Zjednoczone. W latach 1965-1969 związany jest z prywatnymi firmami architektonicznymi w Pittsburghu, w tym z firmą Deeter, Ritchey, Sippel. Od 1968 roku podejmuje działalność w Wydziale Planowania Przestrzennego Miasta, a następnie w Urban Radevelopment Authority w Pittsburghu, obejmując stanowisko vicedyrektora i wykonując liczne opracowania przebudowy ważnych obszarów aglomeracji. W tym czasie uzyskuje członkostwo w Amerykańskim Instytucie Architektów.

Lata 1973 do 1983 to działalność w Grand Rapids w stanie Michigan, najpierw w Wydziale Planowania Przestrzennego Miasta na stanowisku vice dyrektora odpowiedzialnego m.in. za przygotowanie projektu przebudowy Centrum, a następnie w firmach konsultingowych, w tym własnej. Projekty opracowane przez Zbyszka przyjmowane są bardzo pozytywnie zarówno przez władze miasta, jak i przez środowisko zawodowe i społeczność lokalną Grand Rapids. W wypowiedziach prasowych na temat projektu Centrum podkreślany jest walor humanizacji środowiska miejskiego proponowany przez Zbyszka.

Ważnym zadaniem powierzonym w 1976 roku Zbyszkowi było przygotowanie projektu parku w Centrum miasta nad rzeką Grand River. Park miał upamiętniać 200-lecie powstania Stanów Zjednoczonych i Grand Rapids, stąd jego nazwa Bicentennial Park. Projekt powstał przy współudziale społeczności Grand Rapids, w tym Indian, bowiem w przeszłości na części terenu Parku znajdowało się miejsce kultowych spotkań trzech plemion: Ottowa, Chipewa i Potowami. Widomy ślad tych spotkań to wywalczone przez Zbyszka pozostawienie trzech Kopców - Fires Mounds. Park został wykonany przy nadzorze Zbyszka.

Wyrazem uznania postaw twórczych i posiadanej kultury i wiedzy zawodowej jest powołanie Zbyszka przez mera Grand Rapids, p. Abel Drasin, do Komisji Konserwacji Zabytków i Ochrony Dziedzictwa Historycznego.

Kolejna, płodna zawodowo wędrówka Zbyszka to wyjazd na kontrakt do Bahrainu, gdzie zostaje powołany na stanowisko Głównego Architekta w Ministerstwie Mieszkalnictwa w latach 1983-1984. Opracowuje tam plan zabudowy Nowego Miasta dla 60 000 mieszkańców i obszar centrum zabudowy Madinat Hamad, w pełni zrealizowany i wysoko oceniony przez Ministerstwo.

Po powrocie do Stanów Zbyszek kontynuuje działalność zawodową w firmach prywatnych, głównie w firmie Progressive Architects, Engineers, Planers na stanowisku dyrektora Planowania Przestrzennego i Rozwoju. Najbardziej reprezentatywne opracowanie tego okresu to Alexandria Holiday Resort w Aleksandrii w Egipcie, projekt dużej, nadmorskiej dzielnicy wypoczynkowej. Uderza rozmachem kompozycji przestrzennej i zróżnicowanych form architektonicznych zabudowy i urządzenia terenów parkowych i rekreacyjnych.

W póśnych latach osiemdziesiątych, po nawiązaniu ponownych kontaktów z gronem przyjaciół w Krakowie, Zbyszek otwiera serię corocznych wędrówek między Florydą i Krakowem. Znajduje w tym okresie czas na czynne uczestnictwo w Krakowskim Biennale Architektury w latach 1987 i 1989. Następuje u Zbyszka coraz mocniejsze związanie z krajem ojczystym.

Tutaj, w Krakowie znajduje swoje miejsce na Salwatorze przy pięknej ul. Anczyca. Z okien poddasza może chłonąć widok Błoń Krakowskich łącznie z historycznymi wydarzeniami, które mają tu miejsce, może chłonąć widok Kopca Kościuszki o niepowtarzalnym uroku.

Czekaliśmy jak corocznie na Jego powrót z Florydy, na spotkania przy zachodzącym słońcu widzianym z okien na Anczyca, na długie Zbyszka opowieści z wędrówek przez przebogate w zdarzenia, pracowite życie.


[J.P.]